Hoe we balans vinden in een jachtige maatschappij vol verwachtingen en prikkels

Relaties. Het woord alleen al roept verwachtingen op. En dus een bepaald beeld, “ideaalbeeld”, waaraan we ons onbewust spiegelen; en dat gebruikt wordt bij het bijna automatische “vergelijken”. We willen dat het loopt zoals het hoort, dat het allemaal vanzelf loopt, liefst zonder hobbels of rimpels in het water. In onze samenleving lijkt de lat hoog te liggen: alles moet perfect zijn om er dan te kunnen bij horen – van romantische relaties tot dierbare en duurzame vriendschappen en interessante werkconnecties. Maar is dat wel realistisch?

De VUCA-samenleving: Meer contacten, minder diepgang

We leven in een VUCA-wereld – een samenleving die zich kenmerkt door Volatiliteit, Onzekerheid, Complexiteit en Ambiguïteit. Daarnaast ook veel chaos, stress en “polarisering”. Klinkt ingewikkeld? Dat is het soms ook! Doordat je via sociale media en netwerkevents steeds meer mensen ontmoet, lijkt het alsof je relatie netwerk oneindig groeit. Maar eerlijk is eerlijk: meer contacten betekent niet automatisch meer kwaliteit. In de drukte van alledag missen we soms al eens échte verbondenheid.

Goede relaties vragen tijd en aandacht

Een sterke relatie ontstaat niet met één klik of swipe. Net als plantjes hebben relaties een goede voedingsbodem nodig, water, licht en aandacht. “Dedication”, tijd maken voor elkaar, een oprecht gesprek zonder afleiding (en zonder AI die ingeeft wat het beste is om te zeggen), samen lachen of juist stil zijn – het zijn de bouwstenen van diepgang. Wie dat negeert, merkt vaak dat de band verwatert.

Energieverlies door moeizame relaties en het “gewicht” op de schouders

Het is een rauwe realiteit. We hebben soms mensen rondom ons waarmee we niet zo goed opschieten. Soms zouden we wel willen dat die éne relatie beter liep, maar er mist een bepaald ingrediënt. Niet elke relatie loopt altijd even soepel. Soms kost een contact meer energie dan het oplevert. Je voelt je na een ontmoeting leeggezogen, of merkt dat je stressniveau stijgt. Vaak leven mensen die familie zijn van elkaar met een duidelijk “conflict”. Vaak onuitgesproken alsof het een taboe is om het daarover te hebben en het te benoemen.

Als je zoiets meemaakt en dus deel uitmaakt van dit conflict, kan dit een zeer lastige situatie zijn die ook lang aansleept. Dat je er last van hebt, is geen schande, maar wel een signaal om stil te staan bij wat je nodig hebt. Mensen die stressgevoelig zijn (van nature of door specifieke omstandigheden) of met een dosis HSP (Hyper Sensitiviteit) leven, zijn hier vaak veel gevoeliger voor en dienen zich dus extra te beschermen. Er kunnen personen zijn waarmee een relatie ontstond die narcistische kenmerken hebben, waardoor een patroon ontstond van gebruiken en manipuleren. Toxische patronen in de relatie snel herkennen en zélf daarin verantwoordelijkheid nemen, is cruciaal.

Het is sowieso voor iedereen, volwassenen en kinderen, belangrijk snel genoeg in te grijpen bij zeer gespannen situaties en een relatiecrisis, aangezien “familiaire burn-out” een steeds meer voorkomend fenomeen is; dat uiteindelijk schade oplevert op andere vlakken zoals werk, opvoeding van de kinderen en gezondheid.

Bewust kiezen en tijd vrijmaken

Het leven is te kort om je op te jagen om overal te geraken en overal je tijd te delen; want dit betekent eigenlijk telkens “delen van jezelf”. Ben je altijd en overal bij, dan ben je wellicht nergens echt aanwezig en voel je misschien ook wel dat je jezelf verliest. Kies daarom bewust welke relaties je aandacht geeft. Je hoeft niet met iedereen een diepe band te onderhouden. Door te investeren in de mensen die er voor jou écht toe doen, krijg je er veel voor terug. Tijd vrijmaken is geen luxe, maar een cadeau aan jezelf en de ander.

Winterseizoen: Spanning en minder energie

De donkere dagen van het jaar brengen vaak wat extra spanning met zich mee. Je voelt je misschien sneller moe, prikkelbaar of futloos. Geen wonder: minder zonlicht en kou doen iets met je lijf en humeur. Relaties vragen dan soms nog meer energie dan anders.

Relaties met veel spanning: extra energieverlies

Heb je het gevoel dat een relatie vooral spanning en zelfs gepieker oplevert, dan vreet dat energie. Vooral in de winter kan het aanvoelen alsof je motor op reserve draait. Het is dan extra belangrijk om goed naar jezelf te luisteren en op tijd je grenzen aan te geven.

Het belang van zelfzorg voor betere relaties

Zelfzorg is niet egoïstisch, het is noodzakelijk. Hoe beter je voor jezelf zorgt – denk aan echte “worklife-balance”, afstand nemen, rust nemen, bewegen, plezier maken, gezond eten – hoe meer je te geven hebt in je relaties. Je bent simpelweg een fijnere partner, vriend(in) of collega als je lekker in je vel zit.

Feestdagen en overprikkeling: een luchtige blik

December staat voor de deur, met z’n feestdagen, familiebezoeken en sociale verplichtingen. Voor sommigen een gezellige tijd, voor anderen soms een bron van stress en overprikkeling. Weet: het is oké om soms even afstand te nemen, je hoeft niet overal bij te zijn. Laat je niet ondermijnen door de verplichte gezelligheid van deze periode van het jaar.

Alert zijn op eigen ervaringen en lichaamssignalen

Je lichaam is vaak wijzer dan je hoofd. Merk je dat je gespannen bent, gespannen nek en schouders, hoofdpijnen… of slecht slaapt na contact met iemand? Dat zijn waardevolle signalen. Durf ze serieus te nemen en je gedrag en “persoonlijke voornemens” daarop aan te passen, zonder schuldgevoel.

Sociale media en de schijn van perfecte feestdagen

Even eerlijk: op sociale media lijkt het eindejaar één groot, sprankelend feest. Maar schijn bedriegt. Niemand deelt de subtiele negatieve zinspelingen, ruzies aan tafel of het “ongemak” (dus stress) tijdens het verplicht langdurend familiediner. Laat je dus niet misleiden door die perfecte plaatjes. Indien feesten voor jou werkelijk een energie-lek zijn of duidelijk met jou iets doen waarvoor je achteraf een grote tol betaalt, kies dan bewust. Wil je graag erbij zijn, trek dan achteraf tijd uit om terug op je positieve te komen en aan “reset” te doen op fysiek en mentaal vlak. Tijd doorbrengen met mensen die voor jou geen echt ondersteunende relatie zijn, is een energielek.

Laad dus de dag daarnà op door iets te doen dat jou echt deugd doet. Wat dit kan zijn, is zeer persoonlijk. Voel je veel spanning in je lijf, dan kan je gerust bij een kinesist langsgaan voor een ontspannings-sessie. Er zijn veel andere mogelijkheden zoals naar de fitness trekken of even gaan zwemmen, joggen, wisseldouches, meditatie, yoga… .

Tijd uittrekken voor jouw leuke hobby of liefhebberij. Het gaat er vooral om dat het voor jou werkt om je stress van de dag tevoren te ontladen. Een wandeling, even “mindful” in de natuur en de stilte, is zeker en vast ook een snelweg om te ontspannen.

Authenticiteit in relaties: moed, vrijheid en groei

De sleutel tot gezonde relaties? Authenticiteit en connectie bouwen door te communiceren. Durf jezelf te zijn, ook als dat spannend voelt. Het vraagt moed om stil te staan bij een situatie, je echte gevoelens te voelen en te tonen en nee te zeggen tegen wat niet goed voelt; en om wensen echt duidelijk te formuleren. Eveneens aan de andere persoon te vragen wat hij/zij nodig heeft en ontbreekt. Maar op lange termijn levert het vrijheid, groei en oprechte verbondenheid op. Soms gaat het om elkaar loslaten... Authentiek handelen met elkaar levert vooral mogelijkheden op tot verder evolueren van jijzelf en ook de ander, als persoon.

Tijd is kostbaar

Vraag jezelf vaak genoeg af of je vanuit ware en pure intenties leeft en je energie stopt in “betekenisvolle” doelen en projecten. Dit helpt sowieso om zelf veerkrachtig in het leven te staan. Met doelen dichtbij jezelf. Sta jezelf dan ook toe jouw goede ondersteunende relaties te kiezen, te voeden en daar geluk uit te halen. Soms zijn er bij mensen zelf-saboterende patronen. Daarbij hebben ze moeite om de juiste mensen aan te trekken en “relatie-geluk” te ervaren. Kiezen voor mensen die jou gelukkig gaan maken en die jij gelukkig kunt maken, vraagt een soort durf en levens-lust. Sommige mensen hebben daar moeite mee en worstelen met trauma rond deze thematiek.

In elk geval is het een aanrader een goede relatie op te bouwen met diegene, die je tegenkomt op je weg, die dezelfde waarden deelt. Dit voedt sowieso al de relatie. Gealigneerd zijn op gebied van waarden, idealen en normen zet mensen al op dezelfde golflengte en creëert een mooie dynamiek.

Relaties tussen anderen fixen?

Het is een gewaagde onderneming om jezelf verantwoordelijk te voelen om de relatie tussen 2 andere personen (of 2 groepen/teams), die moeizaam lijkt te lopen, te “fixen”. Het komt nochtans veel voor dat mensen in privé of professionele context de wens hebben dat bepaalde mensen beter zouden overeen komen. In nieuw samengestelde gezinnen kan deze situatie zich voordoen; waarbij vooral de oudere generatie wil dat kinderen en pluskinderen het vinden met elkaar. Uiteraard komt het ook voor dat kinderen van (bijna) gescheiden ouders de wens koesteren dat hun ouders beter overeen komen en er meer verbinding zou ontstaan of dat familieleden meer in harmonie zouden leven. Maar naast het openlijk benoemen van deze wens (zonder oordeel), kunnen de personen die de wens koesteren dat anderen aan hun relatie werken, niets doen. De reden is dat het meestal schade brengt om zonder mandaat iets te willen veranderen in een situatie die niet eigen terrein/verantwoordelijkheid en eigen invloedssfeer is.

Relaties zijn uiterst complex; individuen zijn “uniek” en er speelt in een relatie vaak gigantisch veel meer dan iedereen verwacht. Het is aan de personen zélf, die in een relatie zijn die minder harmonieus is, om daar bewustwording rond te creëren en eventueel stappen te nemen om te veranderen. Er leeft soms een ideaalbeeld rond relaties dat echt druk op de ketel zet en eigenlijk een boosdoener is. Soms is er in de zeer brede context over generaties heen (en ook in bedrijven over de jaren heen), heel wat gebeurd dat “rommel” schept; waardoor op een gegeven moment de relatie tussen 2 partijen niet vlot. Enkel de partijen zèlf kunnen hierrond acties definiëren door onder andere professionele relatiebemiddeling om alles op een serene manier uit te klaren.

Afsluiting: Jezelf zijn als sleutel tot gezonde relaties

Relaties mogen geen gewicht op de schouders zijn. Niet elke relatie is warm, helemaal evenwichtig, positief en romantisch… Relaties zijn een “organisch” gegeven/proces en hebben ups en downs. Voed je de relatie echt van beide kanten (wederzijds), dan zal deze waarschijnlijk groeien en bloeien. Daarbij komt nog… niet elke band hoeft voor altijd te zijn. Luister naar je lichaam en gevoel: soms vertelt het je dat een relatie een energielek is. Mensen evolueren en daardoor groeien mensen soms uit elkaar. Kies je bewust voor een bepaalde relatie met een bepaalde persoon? En wens je kwaliteit en duurzaamheid? Kies dan oprecht om deze relatie te voeden. Besef jullie unieke band en jullie uniek “pad”; en laat je niet verleiden tot vergelijken met hoe het er ergens anders aan toe lijkt te gaan.

Blijf daarin dichtbij jezelf, want echte relaties beginnen bij authenticiteit. Dat is niet altijd makkelijk, maar wél de moeite waard – zeker in een wereld die véél van je verwacht.

Door Suzanne.

Relaties in een VUCA-wereld: Oppervlakkige Perfectie of Authentieke Verbondenheid?